Репортажа: Поезија, полни срца и мирис на липа

(Кон десеттата  меѓународна уметничка колонија Панонски бисери)

Секој пронаоѓа некаква врска со нешто или со некого. Тајни или откриени секогаш постојат тие врски. Во природата на човекот е да се поврзе. Не знам зошто...Можеби за да не падне длабоко или да не летне високо...па ете се врзува.

На 18 и 19 јуни Нови Сад ги поврза четириесетина творци кои ја негуваат врската со поезијата, љубовта, природата...Се собраа поетесите и поетите од Србија, Македонија, БиХ, Хрватска, Словенија,  но и од Германија,Австрија и други места.

Поводот е раѓање и смрт. Десетгодишнина од една смрт и десетгодишнина од едно раѓање. Десетгодишнина од смртта на големиот српски поет и новинар Душко Трифуновиќ и десетгодишнина од „раѓањето“ на Меѓународната уметничка колонија „Панонски бисери“.

Бисер по бисер, во два дена нанижавме еден ѓердан со стихови, музика, разговори, шеги па и по некоја расправија. Ама до секого допре и тоа  позитивното и негативното. Но, среќа е тоа.

Да. Значи се уште сме живи. Се уште умееме да чувстуваме, да примаме емоција, да враќаме емоција...Имаше живот и живост овие два дена.

Со многу богата програма, со динамична агенда СКОР на чело со претседателката проф. м-р Снежана Алексиќ Станојловиќ ги претстави организаторкските способности и од настан во настан, се забележуваше посветеноста при организирањето и желбата да се направи нешто поинакво, несекојдневно, интересно, ново...

И ако ги спомнеме промоцијата и поетско музичката вечер на сплав низ Дунав, читањето поезија за деца во дворот на  музејот посветен на Јован Јовановиќ-Змај на обилен дожд, поетското претставувавње во подземниот дел на Петроварадинската тврдина, веднаш имате дознаење дека желбата на организаторот  за инаквост и убавина е остварена.

Свеченото отворање на програмата се случи во саботата на 18 јуни во Културниот центар во Нови Сад. Потоа следеше поезија со говорот на срцето. Кажана на повеќе јазици, а разбрана на еден јазик-јазикот на љубовта. Со срце ги слушавме поетите кои рецитираа на српски, македонски, хрватски, босански, ромски, германски, унгарски...

Од тука  поетите се упатија кај поетот. На другата страна од брегот, на вечното почивалиште на големиот Душко Трифуновиќ.

Следеше песна од неговиот другар од Босна, која во негово име пред споменикот на Трифуновиќ, ја прочита поетесата Снежана Алексиќ Станојловиќ...А камбаната се огласи. Ништо не е случајност. Ѕвонеа камбаните и поетските гласови  од неколку земји во чест на поетот.

Илјадниците тули со кои е изградена Петроварадинската тврдина оживеа од поетскиот вознес со двете поетски читања насловени „Стихови од подземјето“ и „Панорамски стихови“.

 Прошетката низ темните тунелите  во тврдината, совршено испланирани и изградени, беше особено возбудливо искуство.

И потоа од „подземјето“ кон светлината се упативме, за да направиме починка на тревата и со поглед вперен во светлоста на денот, под светлосиното небо да испееме дел од своите стихови.

Од висините и градбите, потековме надолу за да се слееме со водите на Дунав, и лулајќи се на сплавот пуштивме да протече речта од грлата на уметниците од Словенија  Здравко Коки Кокановиќ кој ја претстави својата книга „Десна обала узводно“ а пак Андреј Кокот имаше поетско музички перформанс, со своја поезија и музика која ја отсвири на својата гитара.

Пливаат мирните сончеви зраци во предзаоѓањето низ водите на големиот Дунав, а сонцето полека се спрема да се удави во реката....

 Водата не заплискува, зраците не милуваат...а песните како сапун не исчистуваат. Ги бришат трагите и валканиците што секојдневието ги нанесува или ние ги привлекуваме на нашите души, во нашите мисли, по кожата, на прстите...секаде.

Ноќта се спушта полека, поминуваме низ мостот, замислувајќи желба, ги фотографираме сликите што просторот сам ги слика.

Со тивка музика, домаќинот на сплавот не испраќа...Завршува денот.

А  не и се давам на ноќта в сон да ме повика. Се поревам. Уморен, полн впечатоци. Со чаша сангрија наздравувам и не заспивам, туку само пијам голтки од благото вино и зборувам, зборувам....Зборувам да повторам се, да ги оживувам и засилувам впечатоците од денот, да ги врежам, да ми останат. Сакам да ги зачувам.. Се плашам од заборав.

Дремнувам во мугрите и почнува следниот ден. Нови авантури, предизвици и доживувања чекаат да бидат зграбени.

Повторно во Културниот центар на Нови Сад. Се претставија повеќе литературни здруженија и клубови од различни градови и  држави. Зборуваа за нивното оформување, функционирање, идните планови. Се прочита и по некоја песна.

Потоа почна промоцијата на српското издание на мојата  книга, „Божилак на исконот“ односно „Дуга искона“. Всушност беа претставени двете книги во убавиот амбиент на трибината за млади при новосадскиот културен центар. Македонска музика, моја поезија и на спрски и на македонски, поетичната рецензија на проф. м-р Снежана Алексиќ –Станојловиќ, публиката што ја исполни салата, но не само физички, даде еден убав, пријатен и со емоција обвиен настан.

Следеше посета на Сремска Каменица. Го разгледавме таму Музејот на великиот Јован Јовановиќ Змај. Не поздравија лисјето на стогодишната круша што чичко Јова, ја засадил тука.

Згрме, заврна....се истури. Заврна. Времето не опомени дека не треба да забораваме. Кај Змај не се доаѓа на пет минути. Не можете да дојдете да разгледате и да отидете. Треба чест да му се оддаде на поетот.

Врнеше дожд, а поетите читаа, читаа...поезија за деца. Со тоа како што рече писателот Кулиќ, му запаливме свеќа на Змај.

Дождот беше убав и мирисен...Така го испративме претпоследниот ден на пролетта. Но, калливоста не спречи да ја направиме прошетката низ Фрушка гора и да посетиме некои места и етно-домаќинства.

По одмор, природен ладен чај, вкусни слатки  уште по нешто, и секако поезија посветена на мајката, жената учителката, го продолживме поетското чевствување во Месната заедница во Лединци.

Жителка на селото Лединци, не покани да ја посетме нејзе и нејзиното семејство. Отидовме. Сите членови на нивното семејство се поети. Тие пишуваат поезија, односно живеат поезија во парчето рај што сами си го создале. Тие преку уметнички слики, резби од дрво, цветно уреден простор и многу повеќе од ова ја создаваат убавината. Низ прозорот од нивната етно-куќа...повтор се слушна поетскиот глас од поетите дојдени од разни краеви на светот. 

Продолживме во ресторанот Милевиќ. Домаќински бевме пречекани со разни врсти ракија, привилегирани да ги погледнеме скоро завршените слики од уметниците на колонијата што тука заврши токму на денот на нашето доаѓање.

У том сомбору, Да није љубави, Македонско девојче, Циганка сам мала, Рјабинушка....со музика од светот не расположија тамбурашите.

И се играше и се запеа и се заврте и ужичко и македонско оро...

Подоцна се проткајаа романтични моменти, со музика што одговара на амбиентот или обратно, можеби.

И малку пред полноќ, се разбега поетската дружина од Германија, Австрија, Хрватска, Словенија, Македонија, Србија... Некако набрзина, одеднаш. Како со некој трепет да не се разблажи полниот впечаток, да не се наруши убоста ако продолжиме со седенката....Се испоздравиме, со ракување ги продолживме старите пријателства и ги завештавме новите. Си посакавме убавини и желба пак да се видиме.

А цело време каде и да одевме, што и да правевме тие два дена...не следеше мирисот на липа. Ќе запамти ли мирисот, ќе запамтат ли липите како што ние ги памтиме овие два дена и ноќи? Ќе запамти ли мирисот дека тука на тие места, беа еднаш едни љубители и создавачи на поезија од разни места, со добра мисла...Дали следиот јуни кога липите пак ќе замирисаат, низ мирисот ќе се осети и трепетот на поетските души...што два дни трепереа и ја располаја душата  низ рамната Војводина....

Автор: Филип Димкоски
Фотографиите се од поетите-учесници