БРАНКА ВЕСЕЛИНОВИЌ (100), НАЈСТАРА СРПСКА И БАЛКАНСКА ГЛУМИЦА
Зборувам македонски и многу го сакам вашиот јазик. Кога настапував во Скопје и во Прилеп, луѓето мислеа дека сум Македонка, затоа што зборувам со точен акцент. Имате убав и топол јазик и некои шармантни зборови, кои проследени со гестикулации даваат една посебност и срдечност, вели Бранка Веселиновиќ
Пред помалку од еден месец, пред сто и првиот роденден на Бранка Веселиновиќ, ја посетивме во нејзиниот дом на Славија, во Белград, Србија. Нѐ пречека со широка насмевка, оти, како што рече, за неа секоја посета е празник. Родена е на 16 септември 1918 во Стари Бечеј, во Војводина, во тогашна Австро-Унгарија, како шесто дете од мајка Јованка и татко Александар. Студирала глума во Србија и во Чешка, a дебитирала во претставата „Карловата тетка“ и играла во првата претстава на Југословенскиот драмски театар, „Кралот на Бетајнова“, во 1948 година. Со сто театарски и педесетина филмски и телевизиски улоги, со многу значајни награди, со сто години живот и осумдесет години кариера, Бранка Веселиновиќ е жива легенда на југословенскиот филм и театар и најстара жива глумица во Србија, а најверојатно и на Балканот.
Добитничка е на Орден за труд со златен венец, „Нушиќева награда“ за животно дело, две стериини награди, од кои едната ѝ е доделена од жири чиј член бил големиот писател Меша Селимовиќ.
Таа е и амбасадорка на УНИЦЕФ, со голем број хуманитарни настапи во болници, училишта, домови за деца без родители, пожарникарски станици, соработничка на Црвениот крст, основачка на фондацијата „Бранка и Млаѓа Веселиновиќ“, која ја доделува наградата за актери. Госпоѓа Веселиновиќ е вистински пример за човек и за човечкото во човекот и сѐ уште е посветена афирматорка на животот.
Играта е вашиот начин на живот, која низ сите години го чува детето во вас. Сте глумеле и рецитирале низ цела поранешна Југославија, а во САД, на англиски јазик, пет месеци сте ја играле „Мајка храброст“. Дали отсекогаш знаевте дека ќе бидете глумица?
– Едноставно мислам дека тоа дојде природно, затоа што потекнувам од семејство во кое се негуваа културата, книжевноста и уметноста. Прабаба ми била учителка, баба ми исто така, а мајка ми беше аматерска глумица. Во моето семејство се свиреше, се пееше, се пишуваа стихови… Имавме навика да разговараме меѓусебно во рима. Тоа се вика „гаѓање“ со стихови и јас до ден-денес го практикувам тоа, да зборувам во стихови и рими. Инаку, мајка ми има потекло од свештеничко семејство. Татко ми предаваше француски, работеше и како библиотекар во „Матица српска“. Моето семејно стебло се развивало во духот на христијанството, уметноста, љубовта и добродетелството… Сето тоа кај мене е наследно, значи со тоа што и јас пишувам, глумам, сликам, ја продолжувам семејната традиција. Глумата како моја професија произлезе спонтано и очекувано, со оглед на потеклото и семејната средина. Почнав со пеење народни песни во Радио Белград, потоа бев член на првиот белградски хор и така, со работа и со потрага по знаењето, станав глумица.
Вие сте симбол за ведрина. Од каде ја црпите таа позитивна енергија што ја вметнувавте во секој сегмент од вашиот живот?
– Додека човек се чувствува потребно и корисно, тоа му дава мотив за живот. Јас имам сто години, но се чувствувам како да сум триесет години помлада. Припадниците на мојата генерација веќе не се меѓу живите, па, ете, медиумите и луѓето имаат потреба од мене. А каква потреба? На младите им е потребно да дознаат за минатото, да дознаат за животот, за мојата кариера, да научат нешто, да извлечат некои поуки и, според тоа, да можат да ја живеат и осмислат нивната сегашност и иднина. Ведрината од животот ја внесував и на сцената. Повеќе од половина век настапував во „Весела вечер“, потоа одеше и серијал „Три минути со Бранка Веселиновиќ“, значи играв во многу комични драмски парчиња, внесувајќи ги хуморот, сарказмот и веселоста на сцената и споделувајќи ги со публиката. Сепак, омилена улога ми е Гина од „Ожалостено семејство“, со која ја добив една од двете стериини награди. Со таа претстава игравме низ цела Југославија, Русија, Германија и во Полска. Со глумата прошетав низ половина свет.
Кој е рецептот за вашата виталност, енергичност, физичка и ментална подготвеност и волја за живот?
– До пред неколку години редовно пливав и често одев на море. До ден-денес редовно вежбам, едноставни вежби за размрдување. Во однос на исхраната, избегнувам мрсно и не јадам многу, не дозволувајќи си да се здебелам. Не пијам алкохол, не пушам, а редовно пијам чај. Не го давам ова како рецепт за секого, туку само кажувам како правам јас. Мислам дека чајот многу ми помогна да го одржам гласот. Гласот е алатка за глумецот и мора да се чува. Еве, сигурно забележувате дека сега гласот ми е зарипнат. Тоа е така оти пред некој ден се напив ладен пијалак, а изведував програма на отворено. Но ќе направам инхалација и ќе помине тоа. Секој треба да се слуша себеси. Важно е да се биде едноставен. Да додадам дека не сум скептична, не проверувам, не се сомневам и затоа и не бев многу повредувана во животот. Јас постојано работам и се движам, неколку години немам улоги во театарот, но јас сѐ уште посетувам училишта, болници, домови за стари лица. На децата и луѓето во овие институции им приредувам програма и ги забавувам. Јас секој ден работам по нешто, или сликам или изведувам програма пред децата и пред пензионерите, порано свирев на клавир… Уште читам без очила и добро слушам. Позитивна и ведра низ сите овие мои години ме одржаа и децата пред кои рецитирав и глумев. Имав голема чест да бидам многу блиска пријателка со Десанка Максимовиќ. Со неа посетувавме многу училишта и на средбите јас рецитирав нејзина поезија. Многу позитивно гледам на животот и затоа живеам толку долго.
Освен што пишувате поезија и сте авторка на „Книга за добрината“ и „Бранка без престан со децата“, вие сте и полиглот и зборувате неколку јазици, меѓу кои и македонски.
– Потекнувам од Војводина и растејќи во таква мултијазична средина научив унгарски. Зборувам и француски, руски, германски и словенечки и англиски. На англиски, како на мајчин јазик, глумев во САД, заедно со мојот сопруг Млаѓа, кој, освен глумец, беше и преведувач од англиски на српски јазик. Зборувам и македонски и многу го сакам вашиот јазик. Кога настапував во Скопје и во Прилеп, луѓето мислеа дека сум Македонка, затоа што македонски зборувам со точен акцент. Имате убав и топол јазик и имате некои шармантни зборови, кои проследени со гестикулации даваат една посебност и срдечност. Кога гостував во Нови Сад, и кога ќе ми кажеа дека убаво имитирам војводински говор, им велев: „Сѐ друго морам да учам и да имитирам, а тоа барем не морам, оти тоа е мојот јазик“.
Имавте ли тешки моменти во животот и кaко се справувате со нив?
– Мојот живот е исполнет со многу убави моменти и случувања. Јас лошите нешта многу брзо ги заборавам и, откако ќе се случат, не сакам да зборувам за нив. Еве, во април ми се случи кражба. Но јас го преживеав тоа и го заборавив. Крадецот го врати украденото, а јас му простувам. Најтежок ден ми беше кога го изгубив мојот сопруг Млаѓа Веселиновиќ, во 2012 година. Имавме прекрасен брак, кој траеше шеесет и четири години. Тој замина од овој свет и од оваа куќа, но не и од моето срце. Исто така, пред неколку години, додека играв во една претстава, некој декоратер лошо ги наместил кулисите и јас паднав во дупка од три метри на сцената и го повредив колкот. Можеше да биде многу полошо. Но примав терапија, одев на бања и така колкот заздрави, но, еве, поради тоа користам бастун. Фала му на бога, сега сум добро.
Што е за вас животот?
– Живот е овој момент, еве, оваа наша средба. Ова што вие дојдовте и ми направивте чест, тоа што ние се дружевме и разговаравме, тоа е животот, како и сето ова што го гледате, овие слики, фотографии, книги… Животот е миг.
Се плашите ли од смртта?
– Нема од што да се плашам, затоа што воопшто не размислувам за неа. Уште сум му потребна на животот и имам што да кажам и што да му дадам.
Пишува: Филип Димкоски
Текстот е објавен на 29.8.2019 во Нова Македонија
